40. E-booki

Co to e-book ?

E-book to elektroniczna wersja publikacji tradycyjnej, lub jest to elektroniczny dokument bez drukowanego odpowiednika. Taki dokument możemy odczytać, za pomocą wielu urządzeń elektronicznych, jednak najlepiej przystosowanym urządzeniem jest czytnik e-booków. Najważniejszymi zaletami korzystania z e-booków są: szeroka dostępność, zazwyczaj niższe ceny, łatwa archiwizacja oraz komfort przy zakupie takiego dokumentu, polegający na tym, iż nie musimy czekać na dostawę i nie płacimy za wysyłkę.

Czytniki e-booków

Są to urządzenia przeznaczone do wyświetlania i czytania tekstów zapisanych w elektronicznym formacie. E-czytnik wyposażony jest w wyświetlacz w technologii papieru elektronicznego, pamięć wewnętrzną, w której przechowujemy dokumenty oraz złącze USB. Możemy spotkać się z dodatkowym wyposażeniem tj. rysik, klawiatura, wbudowana karta Wi-Fi, moduł bluetooth i złącze karty pamięci. Czytnik e-książek sprzedawany jest z wbudowanym systemem operacyjnym, którego głównym zadaniem jest dostarczenie oprogramowania zarządzającego bilioteką e-booków, jak i ich odczytem. Dostępne jest również oprogramowanie rozszerzające podstawową funkcję tych urządzeń np. przeglądarka stron internetowych, oprogramowanie do rysowania i pisania, tłumacze i wiele więcej. Największą różnicą pomiedzy e-czytnikami jest liczba obsługiwanych formatów elektroniczncyh dokumentów. Najpopularniejsze modele czytników to Amazon Kindle, PocketBook i InkBOOK.
Czytnik

Zarządzanie plikami na czytnikach e-booków

W jakiś sposób musimy przesyłać zakupione, bądź pobrane elektroniczne dokumenty na nasz czytnik. Częstym sposobem jest podłączenie urządzenia do komputera i zamontowanie go jako pamięci przenośnej i skopiowanie pliku do odpowiedniego katalogu. Nie zawsze ten sposób działa i nie umożliwia nam efektownego zarządzania naszą biblioteką na czytniku. Najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z programu Calibre. Jest to oprogramowanie open source, bogate w funkcje i możliwości. Obługuje prawie wszystkie czytniki i formaty e-booków. Dzięki calibre możemy: przesyłać nasze dokumenty na czytnik, edytować je, odczytywać, zmieniać okładki i metadane oraz tworzyć kopie zapasowe. Opisywany program możemy zainstalować na systemy Linux, Windows i MacOS.
Calibre

Formaty e-booków

Główną cechą odróżniającą pliki zapisane w poniżej wymienionych formatach, od zwykłego pliku PDF jest możliwość formatowania tekstu, w trakcie czytania. Zmiana wielkości czcionki nie odbywa się poprzez zwykłe przybliżenie obrazu, lecz cały dokument dostosowuje się do przekątnej ekranu. W wielu czytnikach, lub oprogramowaniu obsługującym formaty e-booków możemy wyszukiwać strony, słowa, dodawać zakładki, zaznaczać cytaty i wpisywać notatki do tekstu. Pamiętajmy o tym, iż czytniki umożliwiają nam wyświetlanie różnych formatów plików, również tych nie do końca dostosowanych do wyświetlania na ekranie czytnika m.in. PDF, DOCX, DOC, TXT i HTML.
  • EPUB - jeden z najpopularniejszych otwartych formatów. Jest obsługiwany przez zdecydowaną większość dzisiejszych czytników. Nie ma w nim podziału na strony. Posiada możliwość powiększania czcionki, grafikę wektorową i rastrową, wbudowane metadane, możliwość zastosowania DRM i stosuje CSS.
  • MOBI - format stworzony przez firmę Mobipocket, która została przejęta przez Amazon. Firma stosowała ten format jako swój domyślny przez pewien czas, jednak teraz korzysta z formatu AZW, który bazuje na tym starszym formacie. MOBI nie posiada funkcji DRM.
  • AZW - zastrzeżony format plików e-book stworzony przez firmę Amazon. Odczytanie formatu umożliwia aplikacja Amazon Kindle, lub czytniki tej samej nazwy. Wersja ósma tego formatu wprowadziła obsługę HTML5 i CSS3, zmieniając tym samym rozszerzenie z .azw na .azw3.
  • FictionBook (FB2) - format popularny w Rosji, obługujący metadane i różne style.
  • iBook - format stworzony przez firmę Apple, umożliwiający czytanie e-booków na urządzeniach z systemem iOS i MacOS.


Zabezpieczenia e-booków

DRM (Digital Rights Management) - technologia zarządzania prawami. Ogranicza sposób korzystania z e-booków np. ogranicza liczbę urządzeń do odtwarzania, uniemożliwia nam drukowania i kopiowania.
Znak wodny (WM - watermark) - oznaczenia w kodzie pliku, zawierające informacje o prawach autorskich i właścicielu pliku. Zabezpieczenie zostaje wygenerowane podczas zakupu e-booka.